CÁCH BẢO QUẢN SỮA MẸ SAU KHI VẮT KHOA HỌC VÀ HIỆU QUẢ

Sữa mẹ chứa nhiều chất dinh dưỡng cần thiết đối với sự phát triển toàn diện của trẻ nhỏ. Tuy nhiên, không phải mẹ nào cũng có thời gian bên cạnh trẻ thường xuyên và cho con bú. Do đó, nhiều mẹ thường tìm hiểu cách vắt sữa và trữ sữa đúng cách để đảm bảo sữa giữ nguyên được hàm lượng dinh dưỡng, đảm bảo an toàn cho sức khỏe của trẻ. Bài viết dưới đây Vinamilk sẽ hướng dẫn bạn cách bảo quản sữa mẹ đúng cách, an toàn.

Những cách bảo quản sữa mẹ an toàn và hiệu quá

1. Sữa mẹ bảo quản được bao lâu?

Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng quan trọng, chứa nhiều chất dinh dưỡng quan trọng như đường, chất đạm và nhiều loại acid amin. Tuy nhiên, hàm lượng đường trong sữa thường dễ bị biến chất khi để lâu ngoài môi trường. Bên cạnh đó, tương tự như đường, chất đạm trong sữa mẹ cũng có thể bị biến chất khi không được bảo quản đúng cách. Theo khuyến cáo của WHO, UNICEF và Viện Dinh Dưỡng quốc gia Việt Nam, thời gian bảo quản sữa mẹ như sau:

• Sữa mẹ vắt ra và để ở nhiệt độ từ 25 - 35 độ C có thể bảo quản được từ 6 - 8 giờ.
• Nếu bảo quản sữa mẹ trong tủ lạnh ở nhiệt độ từ 4 độ C sẽ có thể giữ được từ 3 - 5 ngày, còn trong ngăn đá tủ lạnh có thể bảo quản được trong vòng 3 tháng.
• Nếu bảo quản trong tủ đông lạnh riêng biệt, mức từ -18 độ C trở xuống, sữa mẹ có thể được bảo quản được đến 6 tháng.

Sữa mẹ có thể bảo quản từ vài giờ đến vài tháng tùy thuộc vào điều kiện bảo quản

2. Sữa mẹ sau khi vắt nên bảo quản bằng dụng cụ gì?

2.1 Bình trữ sữa

Để bảo quản sữa mẹ sau khi vắt, sử dụng bình trữ sữa là một giải pháp hiệu quả và tiện lợi cho các mẹ. Mẹ nên chọn các bình trữ làm từ nhựa an toàn hoặc thủy tinh. Trước khi bảo quản sữa mẹ trong bình trữ, mẹ nên rửa sạch bình bằng nước ấm và để ráo hoặc sử dụng máy tiệt trùng để đảm bảo an toàn và vệ sinh bình sạch sẽ. Khi đổ sữa vào bình, không nên đổ đầy mà nên chừa ra khoảng trống để sữa nở ra khi trữ đông.

Lưu ý ghi chú ngày và thời gian vắt sữa để theo dõi thời gian bảo quản. Theo khuyến cáo của các chuyên gia, sữa mẹ có thể được bảo quản ở phòng nhiệt độ trong 4 giờ, trong tủ lạnh khoảng từ 0 - 4°C trong vòng 3 - 5 ngày, hoặc trong ngăn đá tủ lạnh ở nhiệt độ -18°C trở xuống trong vòng 6 tháng.

Sử dụng bình trữ sữa để bảo quản sữa mẹ an toàn

2.2 Túi trữ sữa

Mẹ nên bảo quản sữa trong các túi trữ sữa chuyên dụng có dung tích khoảng 60 - 120ml.

Khi đổ sữa vào túi, mẹ nên tránh đổ quá đầy để đảm bảo không gian cho sữa khi giãn nở trong quá trình đông lạnh. Hiện nay, trên thị trường có rất nhiều loại túi bảo quản sữa mẹ với mức giá khác nhau. Để đảm bảo chất lượng và an toàn của sữa, mẹ nên lựa chọn túi trữ sữa từ các thương hiệu uy tín.

Nên dùng túi trữ sữa để trữ sữa mẹ sau khi vắt

3. Cách bảo quản sữa mẹ an toàn, đúng cách

3.1 Trước khi vắt sữa mẹ

Trước khi vắt sữa, mẹ cần chuẩn bị đầy đủ các dụng cụ như cốc hoặc bình đựng sữa đã được rửa sạch, tráng nước sôi và để ráo; túi đựng sữa chuyên dụng trường hợp bảo quản trong ngăn mát hoặc ngăn đá tủ lạnh. Mẹ nhớ rửa tay sạch sẽ và dùng khăn mềm, sạch lau qua bầu vú nhé.

Bên cạnh đó, mẹ cũng cần lưu ý một số vấn đề sau trước khi vắt sữa:

• Rửa tay sạch sẽ với xà phòng và nước hoặc dung dịch rửa tay sát khuẩn có chứa ít nhất 60% cồn.
• Vắt sữa mẹ bằng tay, máy bơm tay hoặc máy hút điện. Nên tìm hiểu về cách hút sữa đúng để tránh tình trạng mẹ bị mất sữa sau khi hút.
• Cần kiểm tra máy bơm, ống dây dẫn trước mỗi lần sử dụng để đảm bảo vệ sinh. Nếu phát hiện dụng cụ bị mốc hoặc không sạch sẽ, cần thay thế dụng cụ khác để vắt sữa.
• Lau sạch các nút bấm, bề mặt máy bơm, công tắc nguồn bằng khăn đã được thấm dung dịch tẩy rửa.

3.2 Bảo quản sữa mẹ sau khi vắt sữa

Sữa sau khi vắt cần được đựng trong bình thủy tinh hoặc nhựa cứng có nắp đậy kín hay túi bảo quản sữa chuyên dụng, được dán nhãn ghi rõ ngày, giờ vắt, từ đó mẹ có thể dễ dàng biết nên cho bé dùng sữa nào trước, sữa nào sau.

Mẹ chú ý không nên đổ đầy bình mà chỉ nên chỉ 60 – 120ml sữa/ bình để tránh sữa bị tràn trong khi bảo quản, dễ bị hỏng hơn.

Nếu bảo quản trong tủ lạnh, mẹ nhớ đừng để sữa ở cánh cửa vì nhiệt độ không được đảm bảo, sữa có thể bị hỏng. Tốt nhất, sữa nên được đặt ở phía trong cùng ngăn mát tủ lạnh hoặc trên cùng của ngăn đá tủ lạnh.

Nếu ở ngăn mát tủ lạnh khoảng 4 độ C, một bình sữa sau khi vắt có thể dùng tốt nhất trong 4 ngày. Còn ở nhiệt độ 19 – 26 độ, thì dùng tốt nhất trong 2- 4 tiếng.

Thêm một lưu ý nữa là

khi bảo quản sữa ở ngăn đá, mẹ nên đặt sữa trong ngăn mát rồi chuyển lên ngăn đá. Thực hiện tương tự, khi muốn rã đông sữa, mẹ nên chuyển sữa từ ngăn đá xuống ngăn mát một thời gian cho sữa tan đá nhé.

Ngoài ra, khi bảo quản sữa mẹ cũng cần lưu ý sau:

• Bảo quản sữa mẹ đã vắt trong túi trữ sữa mẹ hoặc hộp đựng thực phẩm sạch, nên chọn hộp đựng làm từ thủy tinh hoặc nhựa an toàn có nắp đậy kín.
• Không nên sử dụng chai/túi tái chế số 7 để hạn chế tiếp xúc với BPA, gây hại cho sức khỏe.
• Không nên bảo quản sữa mẹ trong túi nhựa để đảm bảo vệ sinh và an toàn.

Bảo quản sữa mẹ sau khi vắt bằng túi trữ sữa, bình sữa,

3.3 Lưu ý khi trữ đông sữa mẹ

• Chia nhỏ sữa mẹ thành các khẩu phần nhỏ, đảm bảo lượng sữa vừa đủ cho 1 lần trẻ sử dụng để tránh lãng phí.
• Không cho sữa mẹ quá đầy trong bình trữ để tránh việc sữa bị nở ra khi đông lại.
• Trong trường hợp đưa sữa mẹ đến bệnh viện hoặc các cơ sở chăm sóc trẻ, cần dán nhãn rõ ràng, ghi tên trẻ và các lưu ý nếu cần thiết trên bình.
• Bảo quản sữa trong túi đá giữ nhiệt tối đa 24 giờ nếu bạn có kế hoạch đi du lịch, sau đó chuyển vào tủ đông.

Chia nhỏ sữa mẹ và trữ đông để trẻ sử dụng nhiều lần

4. Cách rã đông sữa mẹ an toàn khi cần sử dụng

4.1 Sử dụng sữa mẹ sau khi vắt

Nếu mẹ vắt sữa cho bé sử dụng trong vòng vài giờ thì không cần phải bảo quản sữa trong ngăn mát tủ lạnh hoặc trữ đông. Mẹ chỉ cần chọn những chai sạch để trữ sữa, khi được bảo quản trong chai, sữa sẽ tự tách thành các lớp khác nhau. Do đó khi cần cho trẻ uống, mẹ chỉ cần xoay nhẹ chai để trộn đều các lớp, không cần khuấy hoặc lắc mạnh, sau đó, cho trẻ uống từ cốc hoặc bình. Nếu còn dư sữa, không nên cho trẻ sử dụng lại mà nên vứt bỏ để tránh vi khuẩn xâm nhập vào sữa gây hại đến sức khỏe của trẻ.

Xem ngay: Vì sao mẹ bị ít sữa? Cách có sữa nhiều cho con bú.

4.2 Cách rã đông sữa mẹ

Nếu sữa mẹ được bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh, bạn chỉ cần lấy sữa ra ngoài và để nguội ở nhiệt độ phòng hoặc ngâm trong nước ấm. Nếu sữa mẹ được trữ trong ngăn đá, đầu tiên mẹ cần cho sữa xuống ngăn mát tủ lạnh để rã đông, sau đó cho sữa ra ngoài và hâm nóng ở nhiệt độ khoảng 40 độ C. Mẹ nên sử dụng máy hâm sữa hoặc ngâm trong nước nóng để đảm bảo an toàn cho sữa.

Rã đông sữa mẹ bằng cách lấy sữa ra ngoài và hâm nóng ở nhiệt độ phù hợp

5. Điều kiện bảo quản sữa mẹ mới vắt tốt nhất

Tình trạng sữa mẹ	Nơi bảo quản, nhiệt độ và thời gian bảo quản sữa
	Nhiệt độ phòng (19 - 26 độ C)	Ngăn mát tủ lạnh (<4 độ C)	Ngăn đông tủ lạnh (-18 độ C - -20 độ C)
Sữa mẹ mới vắt	Tốt nhất trong 4 giờ	Tốt nhất trong 4 ngày	Tốt nhất trong 4 tháng, có thể lên đến 12 tháng
Sữa mẹ rã đông	Trong khoảng 1 - 2 giờ	Tốt nhất trong 1 ngày	Không được làm đông sữa mẹ đã rã đông
Sữa mẹ bé bú còn thừa	Sử dụng trong vòng 2 giờ nếu bé bú còn. Nếu vượt quá 2 giờ thì nên bỏ lượng sữa còn lại.

 

6. Lưu ý khi bảo quản sữa mẹ

• Ghi rõ ngày vắt sữa trên bình đựng, nếu giao sữa cho cơ sở chăm sóc trẻ thì cần bổ sung tên của bé trên nhãn.
• Không nên lưu trữ sữa mẹ ở bên cửa tủ lạnh hoặc tủ đông để tránh biến đổi nhiệt độ sữa khi mở đóng cửa. Nên đặt sữa ở nơi lạnh nhất trong tủ và hạn chế di chuyển nếu không sử dụng.
• Nếu không sử dụng sữa mới vắt trong vòng 4 ngày thì nên trữ đông ngay để bảo vệ chất lượng của sữa.
• Chỉ lưu trữ sữa mẹ với số lượng nhỏ, khoảng từ 60 - 120ml để tránh lãng phí và giảm thời gian rã đông.
• Cần chừa khoảng trống khi đông lạnh để tránh sữa nở ra, tránh làm vỡ bình.
• Khi đi du lịch, mẹ nên trữ sữa trong thùng cách nhiệt với túi đá lạnh tối đa 24 giờ và đặt vào tủ trữ sữa lạnh khi đến nơi.

Một số lưu ý khi bảo quản sữa mẹ mới vắt

7. Một số câu hỏi thường gặp khi bảo quản sữa mẹ

7.1 Sữa trữ đông có bị đổi màu không?

Sữa trữ đông có thể bị đổi màu do các nguyên nhân chính sau:

• Lớp dầu tách lớp: Khi bảo quản sữa mẹ trong ngăn đông, dầu có thể tách khỏi phần nước và nổi lên tạo thành lớp ở phía trên. Đây là hiện tượng tự nhiên, không gây ảnh hưởng đến chất lượng sữa. Khi cho trẻ sử dụng, mẹ chỉ cần lắc sữa nhẹ nhàng để trộn các thành phần lại với nhau là được.
• Thay đổi màu sắc: So với sữa tươi mới vắt, sữa trữ đông sẽ có màu hơi khác, thông thường là màu hơi xanh, vàng hoặc nâu khi bảo quản trong tủ lạnh. Đây là sự biến đổi hoàn toàn tự nhiên của sữa, không gây ảnh hưởng đến sức khỏe của bé.

7.2 Sữa mẹ trữ đông đổi màu có sao không?

Sữa mẹ trữ đông đổi màu không bị sao cả. Nguyên nhân là vì khi trữ đông, màu sữa có thể có sự thay đổi nhẹ thành màu vàng, màu hơi xanh hoặc nâu nhạt, đồng thời có thể xuất hiện dạng tách lớp như sữa chua, và điều này là hoàn toàn tự nhiên và không ảnh hưởng đến chất lượng dinh dưỡng của sữa. Nếu bạn trữ đông sữa đúng cách và vẫn còn trong thời gian sử dụng thì mẹ có thể hoàn toàn yên tâm khi cho bé sử dụng.

Sữa mẹ trữ đông đổi màu hoàn toàn không ảnh hưởng đến chất lượng sữa

7.3 Sữa mẹ trữ đông có tốt không?

Sữa mẹ trữ đông có tốt đối với trẻ dù không thể so sánh được với sữa tươi trực tiếp từ bầu vú. Tuy nhiên, quá trình trữ đông có thể làm mất đi men lipase, loại enzym quan trọng để tiêu hóa chất béo, nhưng ảnh hưởng này không đáng kể đến chất lượng dinh dưỡng của sữa mẹ.

Sữa mẹ trữ đông vẫn giữ được nhiều chất dinh dưỡng quan trọng như protein, vitamin, khoáng chất. Trong nhiều trường hợp, sữa mẹ trữ đông sẽ là lựa chọn tốt khi bạn không thể cho bé bú ngay lập tức hoặc khi cần cung cấp sữa mẹ cho bé nhưng mẹ không thể có mặt.

Tìm hiểu thêm: Mẹ bầu mấy tháng có sữa non? Những điều mẹ cần biết.

7.4 Có thể cho thêm sữa mẹ mới vắt vào trong sữa mẹ đã trữ đông không?

Bạn có thể thêm sữa mẹ mới vắt vào sữa đã trữ đông. Đây là phương pháp hiệu quả giúp bổ sung dinh dưỡng cho bé một cách linh hoạt. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn và duy trì chất lượng của sữa, trước khi thêm sữa tươi vào sữa trữ đông, mẹ cần làm lạnh sữa mới vắt trong tủ lạnh hoặc làm lạnh bằng đá ít nhất 1 tiếng. Điều này giúp tránh tình trạng sữa trữ đông tan ra do sự thay đổi nhiệt độ đột ngột.

Nếu mẹ đã ghi nhãn chỉ rõ thời gian và ngày vắt sữa trước đó, mẹ cũng nên tiếp tục ghi rõ thông tin về thời gian và ngày vắt sữa mới để theo dõi và sử dụng sữa theo đúng trình tự, đảm bảo bé nhận được nguồn dinh dưỡng đầy đủ và an toàn.

Tìm hiểu thêm: Nên ăn gì để sữa mẹ đặc mát, giúp bé nhanh tăng cân?

Mẹ có thể cho thêm sữa mới vắt vào sữa đã trữ đông

7.5 Sữa trữ đông có mùi do đâu?

Quá trình enzyme lipase trong sữa mẹ có thể ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn có hại, giúp giải phóng axit béo, gây ra các phản ứng phân hủy chất béo làm thay đổi mùi hương của sữa. Bên cạnh đó, sữa trữ đông có mùi có thể do những nguyên nhân khác như:

• Nhiệt độ bảo quản chưa đủ lạnh: Nếu không bảo quản sữa mẹ ở nhiệt độ đủ lạnh (< -18°C), vi khuẩn và vi sinh vật có thể phát triển và gây ra mùi khác lạ. Điều này thường xảy ra khi sữa mẹ được đem đi trữ đông quá thời gian khuyến nghị hoặc trữ trong tủ đông không đúng cách.
• Nhiễm khuẩn: Việc sử dụng các dụng cụ không đảm bảo vệ sinh sạch sẽ để vắt sữa mẹ có thể dẫn đến nhiễm khuẩn, gây mùi trong sữa mẹ.
• Thực phẩm khác: Mùi từ các loại thực phẩm khác trong tủ lạnh có thể ảnh hưởng đến mùi của sữa mẹ trữ đông.

Sữa trữ đông có mùi do nhiều nguyên nhân như nhiệt độ, nhiễm khuẩn,...

Bảo quản sữa mẹ đúng cách sẽ giúp sữa giữ được hương vị trọn vẹn và các thành phần dinh dưỡng, an toàn cho bé khi uống. Bài viết trên đây Vinamilk đã bật mí cho bạn các dụng cụ nên sử dụng để bảo quản sữa và cách bảo quản sữa mẹ, trữ đông sữa mẹ an toàn cho bé. Hy vọng qua những chia sẻ trên sẽ giúp các mẹ giải đáp được các thắc mắc khi bảo quản sữa, đảm bảo nguồn dinh dưỡng dồi dào để cung cấp cho trẻ.