MẸ BẦU MẤY THÁNG CÓ SỮA NON? NHỮNG ĐIỀU MẸ CẦN BIẾT

Bầu mấy tháng có sữa non? Việc có sữa non sớm có ảnh hưởng gì không? Đây là những băn khoăn thường gặp, nhất là những phụ nữ mang thai lần đầu. Hãy cùng Vinamilk đi tìm câu trả lời cho những câu hỏi trên trong bài viết sau đây nhé!

Sữa non là nguồn dinh dưỡng quý giá cho trẻ sơ sinh

1. Sữa non là gì?  

Sữa non, hay còn gọi là sữa đầu, là sữa mẹ được sản xuất trong vòng 72 giờ đầu sau khi sinh. Nó có màu vàng nhạt, đặc hơn sữa mẹ trưởng thành và có hàm lượng dinh dưỡng cao hơn. 

Thành phần dinh dưỡng của sữa non rất phong phú, bao gồm:

• Protein: Sữa non có lượng protein hơn sữa mẹ trưởng thành, khoảng 20%. Protein trong sữa non rất dễ tiêu hóa và hấp thụ, giúp trẻ sơ sinh tăng trưởng và phát triển nhanh chóng.
• Carbohydrate: Sữa non chứa ít carbohydrate hơn sữa mẹ trưởng thành, khoảng 40%. Carbohydrate trong sữa non chủ yếu là lactose, giúp trẻ sơ sinh hấp thụ canxi và các khoáng chất khác.
• Chất béo: Sữa non chứa ít chất béo hơn sữa mẹ trưởng thành, khoảng 35%. Chất béo trong sữa non chủ yếu là axit béo chuỗi trung bình (MCT), giúp trẻ sơ sinh tăng cường khả năng miễn dịch.
• Vitamin và khoáng chất: Bao gồm vitamin A, vitamin C, vitamin D, vitamin E, sắt, kẽm, đồng, selen,... Các vitamin và khoáng chất này giúp trẻ sơ sinh phát triển toàn diện về thể chất và trí tuệ.

Sữa non được sản xuất trong vòng 72 giờ đầu sau khi sinh

2. Vì sao xuất hiện sữa non trong giai đoạn thai kỳ?

Sự xuất hiện sữa non trong giai đoạn thai kỳ là do sự gia tăng của hormone prolactin. Prolactin là hormon có vai trò kích thích sản xuất sữa. Trong thai kỳ, nồng độ estrogen và progesterone cao sẽ giúp kiểm soát quá trình tạo sữa và sữa mẹ do đó sẽ không được sản xuất với số lượng quá lớn.

3. Bầu mấy tháng có sữa non? 

Sữa non được hình thành ở mẹ bầu khi đang mang thai, thường bà bầu có sữa non từ tháng thứ 7 (khoảng 24 - 28 tuần) trở đi. Tuy nhiên, lượng sữa non lúc này rất ít, chỉ khoảng vài giọt hoặc vài ml.

Đến những tháng cuối, tới ngày dự sinh, nồng độ hormone prolactin có thể cao hơn estrogen và progesterone, khiến xuất hiện một vài giọt sữa non ở một hoặc 2 bên núm vú.

Sữa non được hình thành khi đang mang thai ở tháng thứ 7

4. Màu của sữa non thế nào là bình thường?

Sữa non bình thường có màu vàng nhạt hoặc cam, do chứa nhiều beta-carotene, đôi khi cũng có thể có màu trắng đục hoặc trong suốt. Sữa non có độ đặc sánh, hơi dính, có thể sánh hơn sữa mẹ thông thường, vị ngọt, hơi chua. 

Tuy nhiên, khi sữa non xuất hiện màu hồng đỏ, rất có thể mẹ đang gặp phải:

• Các mạch máu quanh ngực phát triển nhanh dẫn đến ứ máu.
• Đầu ti của mẹ bị tổn thương hay mao mạch bị vỡ do luyện tập cho bé hoặc dùng máy hút sữa sai cách.
• Mẹ bị u xơ nang vú.

Tìm hiểu thêm cách hút sữa đúng cách an toàn cho mẹ.

5. Giá trị dinh dưỡng trong sữa non

5.1 Đóng vai trò như kháng sinh tự nhiên 

Kháng thể trong sữa non đóng vai trò như "lá chắn" bảo vệ trẻ sơ sinh khỏi các tác nhân gây bệnh, bao gồm vi khuẩn, virus, nấm, ký sinh trùng. Khi trẻ bú sữa non, các kháng thể này sẽ được truyền trực tiếp vào cơ thể trẻ, giúp trẻ chống lại các bệnh nhiễm trùng ngay từ khi mới sinh.

Ngoài ra, các tế bào miễn dịch trong sữa non cũng giúp trẻ sơ sinh tăng cường hệ miễn dịch. Các tế bào này sẽ kích thích cơ thể trẻ sản xuất các kháng thể tự nhiên, giúp trẻ chống lại các bệnh nhiễm trùng trong tương lai.

Tìm hiểu thêm: Cách có sữa nhiều cho con bú

5.2 Hỗ trợ phát triển não bộ 

Sữa non chứa nhiều chất dinh dưỡng quan trọng cho sự phát triển não bộ của trẻ sơ sinh, bao gồm:

• Ganglioside: Ganglioside là một loại chất béo phức tạp, đóng vai trò quan trọng trong cấu trúc và chức năng của não bộ. Ganglioside giúp tăng cường dẫn truyền thần kinh, giúp trẻ sơ sinh học hỏi và phát triển trí não tốt hơn.
• DHA: DHA là một loại axit béo omega-3, rất cần thiết cho sự phát triển của não bộ và võng mạc. DHA giúp trẻ sơ sinh tăng cường khả năng học hỏi và ghi nhớ, đồng thời giúp bảo vệ mắt khỏi các bệnh lý về mắt.
• ARA: ARA là một loại axit béo omega-6, cũng rất cần thiết cho sự phát triển của não bộ và võng mạc. ARA giúp trẻ sơ sinh tăng cường khả năng ghi nhớ và xử lý thông tin, đồng thời giúp bảo vệ hệ miễn dịch.

Sữa non tốt cho sự phát triển não bộ của trẻ sơ sinh

5.3 Sữa non có chứa ít chất béo giúp bé dễ hấp thụ và tiêu hóa 

Sữa non có hàm lượng chất béo thấp, chỉ khoảng 35%. Chất béo trong sữa non chủ yếu là axit béo chuỗi trung bình (MCT), có thể được hấp thụ trực tiếp vào máu mà không cần tiêu hóa ở ruột.

5.4 Giảm nguy cơ mắc bệnh vàng da

Bệnh vàng da là một tình trạng thường gặp ở trẻ sơ sinh, do lượng bilirubin trong máu cao. Bilirubin là sắc tố mật màu vàng được tạo ra khi cơ thể phân hủy hồng cầu cũ. Ở trẻ sơ sinh, gan chưa phát triển hoàn thiện nên không thể đào thải bilirubin một cách hiệu quả, dẫn đến tình trạng vàng da.

Sữa non có tác dụng nhuận tràng, giúp trẻ sơ sinh đi tiêu dễ dàng hơn. Điều này giúp giảm thiểu tình trạng bilirubin tích tụ trong máu, từ đó giảm nguy cơ mắc bệnh vàng da.

Sữa non giảm nguy cơ mắc bệnh vàng da ở trẻ sơ sinh

5.5 Trẻ thích nghi tốt với môi trường ngoài bụng mẹ

Trẻ sơ sinh được sinh ra với hệ miễn dịch chưa hoàn thiện, do đó chúng rất dễ bị nhiễm trùng. Môi trường bên ngoài bụng mẹ có nhiều vi khuẩn, virus và ký sinh trùng gây bệnh, có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ.

Sữa non chứa nhiều kháng thể, giúp trẻ chống lại các tác nhân gây bệnh. Các kháng thể này được truyền trực tiếp từ mẹ sang con qua sữa non, giúp trẻ sơ sinh có một lớp bảo vệ tự nhiên trước các tác nhân gây hại từ môi trường.

5.6 Phát triển thể chất khỏe mạnh

Sữa non là nguồn dinh dưỡng dồi dào, đáp ứng được nhu cầu dinh dưỡng của trẻ sơ sinh trong giai đoạn đầu đời.

• Hàm lượng lactose thấp: Lactose là một loại đường có trong sữa mẹ. Trẻ sơ sinh có hệ tiêu hóa chưa hoàn thiện, do đó chúng không thể tiêu hóa lactose một cách hiệu quả. Sữa non có hàm lượng lactose thấp hơn sữa mẹ trưởng thành, giúp trẻ sơ sinh dễ dàng hấp thu các chất dinh dưỡng khác.
• Chứa nhiều vitamin và khoáng chất: Sữa non chứa nhiều vitamin và khoáng chất cần thiết cho sự phát triển thể chất của trẻ sơ sinh, bao gồm vitamin A, vitamin C, vitamin D, vitamin E, sắt, kẽm, đồng, selen,...
• Chứa nhiều axit béo chuỗi trung bình: Axit béo chuỗi trung bình (MCT) là một loại chất béo dễ hấp thu, giúp trẻ sơ sinh tăng cường khả năng miễn dịch và phát triển thể chất khỏe mạnh.

Xem thêm: Nên ăn gì để sữa mẹ đặc, mát?

Sữa non là nguồn dinh dưỡng dồi dào giúp trẻ phát triển khỏe mạnh

6. Có sữa non sớm có sao không?

Có sữa non sớm là hiện tượng bình thường, tuy nhiên cần theo dõi và thăm khám bác sĩ để loại trừ các nguyên nhân bất thường.

Thông thường, sữa non sẽ bắt đầu xuất hiện ở tháng thứ 7 của thai kỳ. Tuy nhiên, ở một số trường hợp, sữa non có thể xuất hiện sớm hơn, từ tháng thứ 4, 5, 6. Tuy nhiên, cũng có một số trường hợp có sữa non sớm là dấu hiệu cảnh báo nguy hiểm, cần được theo dõi và thăm khám bác sĩ ngay lập tức, bao gồm:

• Sữa non tiết ra nhiều vào tháng thứ 5, 6 của thai kỳ: Đây là dấu hiệu của thai chết lưu.
• Sữa non có màu vàng đậm, đặc, mùi hôi: Đây là dấu hiệu của nhiễm trùng.
• Sữa non có lẫn máu: Đây là dấu hiệu của nhiễm trùng hoặc vấn đề về tuyến vú.

Tìm hiểu chi tiết: Bà bầu 5 tháng ra sữa non có sao không?

7. Những dấu hiệu bất thường của sữa non mẹ bầu cần lưu ý

Trong một số trường hợp, sữa non mẹ bầu có thể xuất hiện sớm hoặc có những dấu hiệu bất thường, cần được theo dõi và thăm khám bác sĩ.

7.1 Tiết sữa non quá sớm

Thông thường, sữa non sẽ bắt đầu xuất hiện ở tháng thứ 7 của thai kỳ. Tuy nhiên, ở một số trường hợp, sữa non có thể xuất hiện sớm hơn, từ tháng thứ 4, 5, 6. Tuy nhiên, cũng có một số trường hợp tiết ra nhiều vào tháng thứ 5, 6 rất có thể là biểu hiện của thai chết lưu.

7.2 Đau bụng, xuất huyết âm đạo khi tiết sữa non

Sự xuất hiện của sữa non sớm, kèm theo chảy máu âm đạo và đau bụng là dấu hiệu cảnh báo tình trạng bất thường, có thể do nồng độ prolactin trong máu tăng cao, ảnh hưởng đến chức năng của nhau thai và sự phát triển của thai nhi.

Mẹ bầu có thể bị xuất huyết âm đạo khi tiết sữa non sớm

7.3 Có sữa non sớm kèm theo máu 

Sữa non có lẫn máu là dấu hiệu cảnh báo nguy hiểm, cần được thăm khám bác sĩ ngay lập tức. Đây có thể là dấu hiệu của:

• Nhiễm trùng tuyến vú: Nhiễm trùng tuyến vú có thể gây ra đau đớn, sưng tấy ở vú và sữa non có lẫn máu.
• Ung thư vú: Ung thư vú cũng có thể gây ra đau đớn, sưng tấy ở vú và sữa non có lẫn máu.

8. Có nên nặn sữa non khi mang thai không? 

Theo các chuyên gia, mẹ bầu không nên nặn sữa non khi mang thai. Lý do là vì:

• Thứ nhất, việc vê, nặn núm vú có thể kích thích tử cung co bóp, dẫn đến nguy cơ sinh non.
• Thứ hai, sữa non rất dễ bị nhiễm khuẩn nếu không được bảo quản đúng cách, có thể gây hại cho sức khỏe của trẻ.

Tìm hiểu thêm về cách bảo quản sữa mẹ an toàn, giúp giữ trọn dưỡng chất.

9. Mẹ nên làm gì khi tiết sữa non? 

Khi tiết sữa non, mẹ có thể gặp một số triệu chứng như căng tức ngực, ngứa, sữa non chảy ra ngoài. Để giảm thiểu những triệu chứng này, mẹ có thể áp dụng một số mẹo sau:

• Khoanh tay hoặc tỳ cẳng tay lên bầu ngực để ngăn sữa non chảy ra.
• Chọn áo ngực có chất liệu mềm mại, thấm hút tốt và phù hợp với kích thước vòng một.
• Sử dụng miếng lót thấm sữa để giữ vệ sinh cho bầu ngực.
• Vệ sinh bầu ngực sạch sẽ bằng nước ấm và khăn mềm, tránh sử dụng xà phòng hoặc mỹ phẩm.

• Không nên massage bầu ngực, vì điều này có thể kích thích sữa non tiết ra nhiều hơn.

Như vậy, "Bầu mấy tháng có sữa non?" không chỉ là một câu hỏi đơn giản mà còn là chân trời mở ra những hiểu biết về sự phát triển thai kỳ. Nếu còn thắc mắc về vấn đề sữa non, mẹ hãy để lại bình luận để được giải đáp nhanh nhất nhé.

Câu hỏi thường gặp 

1. Sữa non có thể được bảo quản và sử dụng như thế nào?

Sữa non có thể được bảo quản trong tủ lạnh trong vòng 24 giờ, hoặc trong tủ đông trong vòng 3-6 tháng. Khi sử dụng, sữa non cần được làm ấm ở nhiệt độ phòng trước khi cho bé bú.

2. Ra sữa non một bên có làm sao không?

Việc này không có gì đáng lo ngại và không ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ và bé. Đây là do hormone prolactin chịu trách nhiệm sản xuất và nó hoạt động hiệu quả nhất trong vòng 72 giờ đầu sau khi sinh.

Tài liệu tham khảo

Wikipedia (2023), Prolactin, Available at: https://vi.wikipedia.org/wiki/Prolactin Access on 15 Dec 2023)

Wikipedia (2023), Bilirubin, Available at: https://vi.wikipedia.org/wiki/Bilirubin Access on 15 Dec 2023)

Felix Jozsa; Jennifer Thistle (2023), Anatomy, Colostrum, Available at: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK513256/ Access on 15 Dec 2023)